Sene 1955. Resmî adıyla “İzmir Enternasyonal Fuarı” kapılarını, 20 Ağustos ile 20 Eylül tarihleri arasında tam bir ay, 19. kez ziyaretçilerine açacak. Günümüzde olduğu gibi kısa bir dönem değil, tam otuz günlük sürede, 360 dönümlük Kültür Park (şehrimizin akciğeri) İzmir ve çevresi esnafına şahâne bir katma değer sağlayacak. Anılan tarihlerde Türkiye’nin, hattâ yabancı birçok ülkenin gözleri İzmir’e çevrilecek; eğlence ve ticaret dünyasının kalbi İzmir Fuarı’nda atacak.

***

O günleri yaşayanlar iyi bilir; “Fuar zamanı” İzmir’de oturanların evleri yurdun dört bir köşesinden kendilerine misafirliğe gelen akrabaları veya dostlarının ziyaret akınına uğrardı.

***

“Hısım akrabanın, eşin dostun bizleri ziyaret amaçları, “özlem gidermek” miydi, yoksa “Fuar’ın nimetlerinden, şenlikli zaman diliminden nasiplenmek miydi” düşüncesi, çocuk aklımı kurcalayan bir soru olarak zihnime nakşedilmiştir.

***

İzmirli veya kendini İzmirli gören her bireyin Fuar, dolayısıyla Kültür Park ile ilgili bir anısı mutlaka vardır. İzmir Fuarı’nın âdeta sihirli havasının 1980’li yılların ortasına kadar sürdüğünü belirtmeliyim.

 ***

İlgili ve etkili insanların aldıkları karar ile fuarımızın açılış tarihi ve amacı değiştirildi. Bu değişimle birlikte büyü(!) bozuldu. İzmir Fuarı eğlence dünyasının kalbi olmaktan, Türkiye’nin dışa açılan yüzü olmaktan çıkarıldı. Bu bizim yaşımızdaki İzmirlileri derinden etkileyen değişikliğin, apayrı bir araştırma konusu olması gerektiğini düşünüyorum ve yazımızın başlığı ile ilgili bir anımı paylaşmak istiyorum.

 ***

06 Eylül 1955 akşamı hava limonata gibi. Annem, babam, kardeşlerim Seza ve henüz altı aylık Feyza (dikkat buyurunuz o yaşta bir çocuk, puseti içinde bile olsa bir tiyatroya götürülebiliyordu) ile maaile, Kültür Park Açık Hava Tiyatrosu’ndayız.

Doğrusu hangi eserin sahnelendiğini pek hatırlamıyorum. Anımsadığım, bir gürûhun sahneyi işgâl ettiği ve bu insanların -çocukluk hâlimle pek anlam veremediğim “Kıbrıs Türk’tür” gibi bir takım sloganları- haykırmaları, ardından da Türk Bayrağı’nı sahneye dikerek İstiklâl Marşımızı okumaları. O hengâmede anlayabildiğim şuydu: “Atatürk'ün Selânik'teki evine bomba atılmış…”

 ***

Toplum psikolojisi işte; bahtımın rüzgârına kapılıp kendimi o kalabalığın arkasına takılmış buldum. Dün gibi ve utançla hatırlıyorum. Açık Hava Tiyatrosu’ndan çıkan kalabalık Fuar’daki Yunan Pavyonu’na yönelmişti. Saldırganlar pavyonu ateşe vermişlerdi. Hattâ yangını söndürmek için gelen itfaiye görevlilerinin yangın söndürme gayretlerine müdahale edilmiş; yangının sönmesini engellemek için itfaiyenin su hortumları bile kesilmişti.

 ***

Evimiz 1.Kordon’daki Yunan Konsolosluğu’na yakın bir yerdeydi. Konsolosluğa ait araçların denize atıldığına, binanın yakıldığına… hattâ talan edildiğine gözlerimle şâhit oldum. Daha sonra kendini bilmez insanların, şimdiki Kıbrıs Şehitleri Caddesi’nde bulunan Rum asıllı yurttaşlarımızın iş yerlerini yağmaladıklarını; kiliselerini bile ateşe verdiklerini üzülerek öğrendik. Ertesi günlerde ise, o güzelim iş yerlerinin vitrin camlarının hunharca kırıldığına; kinli ve kirli ellerin, dükkânlardaki eşyaları talan edip, beğenmediklerini sokaklara saçtıklarına yorgun ve üzgün gözlerimiz şâhitlik etti.