Sevgili Mekâncılar,

Bilimsel veya mantıkî bir temele dayanmıyor ama her ülkede bâtıl itikatlar vardır.

Gerçekliği bir temele dayalı olmayan, ispat edilemeyen ama yüklenen anlamı gerçekmiş gibi kabullenilen inançlara bâtıl itikatlar diyoruz  

***

Fransa’da 13 sayısı uğursuzdur, kökeni Templiyer Şövalyelerine dayanır ve

pek çok otelde 13. Kat veya 13 numaralı oda bulunmaz.  

***

İtalya’da 17 uğursuz kabul edilir. Bütün ülkelerde kötü şans getirdiğine

inanılan kara kedi, İngiltere’de kısmet olarak kabul ediliyor. Sadece ülkemizde

değil, Avrupa, Afrika, Uzak Doğu, hatta Amerika’da bile ilginç bâtıl itikatlar

var.

***

Belki de ortak olan tek bâtıl itikat, hapşırana “çok yaşa” denmesi. Aslında tek

Tanrı inancının olduğu Şamanizm’den kalmadır ve ömrü de uzatmaz. Eski bir

inançtan doğmuş bu temennidir. Hapşırma sırasında ruh ile beden arasındaki

bağlantının saniyede koptuğuna inanan eski insanlar, bu dileğin yeniden

birleşmeye çağrı olduğuna inanmıştır. O zamanlardan bu yana hapşırana farklı

dillerde ama aynı niyetle “çok yaşa” deniyor.  

***

Özellikle ülkemiz, bâtıl itikat konusunda hayli zengin. Gece tırnak ve saç kesilmez Türkiye’de; aslında karanlıkta parmağınız kanayabilir de ondan…

 ***

İngiltere'de de, bazı evlerde ülkemizde de evlere nazarlık, at nalı asılır. Çamaşır ve bulaşık suyunu sokağa dökmek hayır getirmez.

***

Ayna kırılması uğursuzluk demektir. Bıçak, makas gibi kesici aletlerin, elden verilmesi de sakıncalıdır ülkemiz insanına göre.

*** 

Pek az duyulmuş olanlar da var elbette:

 ***

Bartın ve civarında, çocuklar sümüklü olmasın diye gebelere kelle, paça, balık yedirilmez. Çocukların güzel olması için hamileler dolunaya baktırılır.

***

Çekilen veya çıkan dişler atılmaz, duvar kovuğunda saklanır yahut dama atılır; böylece çocuğun daha uzun boylu olacağı sanılır. Hâlbuki bu âdetle çocuğun büyüme ve gelişmesi arasında bir bağlantı yoktur.

***

Fal baktırmak, büyü yaptırmak, nazara inanmak da bâtıl itikatlar arasında sayılabilir. Bazı falcılar inanılmayacak kadar doğru şeyleri söylerler. Ben Diyarbakır’da askerken bir cahil kadıncağız falıma bakmış ve “dünya çapında bir bilim adamı olacağımı, Amerika’ya gideceğimi ve çok şöhret kazanacağımı, keza tek bir kız evlâdımın olacağını” söylemişti. Bence bu insanların telepati yapma yeteneği var çünkü olacakları söyleyemiyorlar ama beyninizden okuduklarını size anlatıyorlar.

***

Feodal kökenli bir bâtıl itikat da ilk gece sonunda kanlı çarşaf beklenmesidir. Oysa pek çok bakirenin himenleri (kızlık zarları) yarım ay tarzında olduğu için kızlık bozulsa dahi duhule müsaittir.

***

Bâtıl itikatla sağlıklı inanç arasındaki farkı anlamak ise aklıselimle düşünüp, safsatayla doğru ve geçerli olanın farkını anlamaktan geçiyor.

 ***

Çocukların, iki büyük arasında yerde bırakılmayıp kucağa alınması da özenle uyulan itikatlardan biri; aslında çocuk 1.5-2 yaşından itibaren kendi odasında uyumalıdır ve ayakta sallanmaması daha doğrudur.

***

Anadolu’da araba önüne tavşan çıkması uğursuzluk sayılır. Buğdaydan yapılı başak demetinin asıldığı bir evde yangın çıkmaz.

 ***

Bu yüzden Anadolu’nun hemen her evinde başak demeti asılıdır.

 ***

Akşam öten horozun uğursuzluk habercisi olduğuna inanılır.

 ***

Akşam hava karardıktan sonra komşuya ateş ve tuz verilmez, bu tür alışverişler akşam ezanından önce tamamlanır.

***

Elazığ´da yeni gelin, kapıdan girerken eşiğe konulan kaşığa basıp kırarsa eve bolluk geleceğine inanılır. Bu ayin, hâlâ uygulanıyor.

*** 

Gerdek gecesinde kız tarafının tatlı şerbet yapıp geline içirmesi istenir. İki bayram arası düğün yapılmaması, özellikle Muş, Kars ve Erzurum’da daha da önemlidir. Hâlbuki ne dinen, ne de mantıken böyle bir şeye gerek vardır.

***

Rize’de Cuma akşamı sarımsak yemek iyi değildir. Yeni alınan ayakkabıların da Çarşamba günü giyildiğinde çabuk eskiyeceğine inanılır, bu yüzden bir sonraki gün giyilmesi istenir.

***

Tekirdağ´da Hıdırellez günü, ele sabun sürülmemesi geleneğinin ardında insanın sabun gibi eriyip zayıflayacağı inancı var. O gün uyumamak da âdettir, çünkü uyanık olmak yıl boyunca iş yapmaya, bereket katmaya işarettir.

***

Kara kedi, İngilizlere göre şans demektir. “Aramıza kara kedi girdi” sözleri bu inançtan kalmadır.

***

İngilizler kapı girişine at nalı asarlar. Ancak nalın yukarıya bakması gerekir. Aşağıya bakması kötü şans anlamına gelir.

***

Ayın ilk gününde ilk olarak “Beyaz tavşanlar, beyaz tavşanlar, beyaz tavşanlar” demenin şans ve kısmet getireceğine inanılır.

***

Sonbaharda düşen yaprakları yakalamak şans getirir. Bu inanç yüzünden sonbahar mevsiminde rüzgârlı İngiltere sokaklarında ve parklarında yaprak peşinde koşan insanları görmek olağandır.

 ***

Haşlanmış yumurtayı yedikten sonra kaşığı boş kabuğun içinden geçirmek gerekir ki Şeytan dışarı çıksın. Ben hiç Şeytan görmedim ve ontolojik açıdan da varlığı tartışmalıdır.

***

Nikâhta üzerinde bulunması için geline bir yeni, bir eski, bir de mavi eşya verilir. Bu semboller geleneklerine bağlılığını, geleceğe umudunu ve ‘an’da mutluluğu simgelemektedir.

***

Aynı kibritle üç kişinin birden sigarası yakılırsa, genç olanın öleceğine inanılır ve bu kurala çok dikkat edilir. Böyle bir şey olmuşsa da, ancak bebahtsızlık olarak yorumlanır.

***

Açık olsa da duvara dayalı olsa da merdiven altından geçmiyor Fransızlar. Bu inanç iki nedene dayanmakta: Açık-kapalı merdiven üçgen biçimindedir. Üçgen, Doğu ve Batı inanç sistemlerinde kutsallığı simgeler. Bu üçgene giren kişinin, o kutsallığı bozduğuna inanılır.

***

Ayrıca, açık merdiven idam sehpasını çağrıştırıyor. Bu yüzden altından geçilmesinin felâketi getireceği düşünülüyor.

***

13 sayısı bütün Avrupa’da uğursuz kabul ediliyor. Otellerde bile 13’üncü kat, 13 numaralı oda, 13 numaralı masa bulunmayabiliyor.

 ***

13 sayısına yüklenen olumsuz anlam, 13 havariden birinin (Pavlus'un) Hazreti İsa’ya ihanet ettiği hikâyesine dayanır. Hemen bütün dünyada 13 sayısı ölümle özdeş tutulur. Pavlus yarı Romalı yarı pagan bir adamdı ve kadınların erkeklerin kaburga kemiğinden yaratıldığı efsanesi de o günlere dayanır. 

***

13 sayısının değil, 17’nin uğursuzluk getirdiğine inanılır. 17 kişi bir sofraya oturmaz, 17 kişi bir mekânda aynı anda bulunmaz.

***