ÇAKMAK GAZI BAĞIMLILIĞI

M. Kerem Doksat

16 Mayıs 2021 Pazar

924

Sevgili Mekânılar,

Arabamızla trafikte giderken, bazı zamanlarda uyuşturucu kullanmış olan genç insanlar dikkatimizi çekiyor. Hayat pahalılığının yoğun olduğu bu dönemlerde, gençler sadece bir çakmak gazı çekerek, uyuşturucu madde etkisini zihinlerinde ve bedenlerinde yaşıyorlar.

Uçucu madde kullanımı beynin bazı bölgelerinde sinir hücresi etkinliğini yavaşlattığından sersemlik ve yavaşlık yaratır. Çakmak gazı solunmasına bağlı olarak hipoksi yani oksijen eksikliği, ciddi kalp ritim bozukluklarına bağlı kalp durması ve kusmaya bağlı aspirasyonlar sonucu ani ölümler görülebilir. Uçucu madde denince ilk akla gelenler arasında; yapıştırıcılar, boya tinerleri ve benzin gibi maddeler yer almaktadır. Bunların yanı sıra; çakmak gazı, sanayi ve endüstri alanında kullanılan çamaşır suyu, aseton, boya incelticiler ve çeşitli spreyler de uçucu maddeler kapsamında değerlendirilmektedir. Çakmak gazı hem torbadan hem de doğrudan koklanarak kullanılmaktadır.

Ek olarak, bali ve tiner çeken gençlere de rastlamaktayız. Ağırlıklı olarak sokakta yaşayıp uyuşturucu madde kullananların, baliden çok sıcak tutma etkisi nedeniyle tiner kullanımına yöneldiklerini göstermektedir. Tiner ve balinin içeriğine, etken maddesi olarak bilinen ‘toluene' maddesi bulunmaktadır. Bu madde, tinerde %50-60 oranında, balide %35 oranında bulunmaktadır. Kullanıldıktan hemen sonra etkisini gösteren bu maddelerin etkisi, 45 dakikaya kadar sürmektedir. Bu kadar kısa süre içinde etkisini yitirmesi, kullanıcıların sürekli olarak bu maddeyi kullanma zorunluluğu hissetmelerine sebep olmakta, hızla bağımlılık yaratmaktadır. Risk Faktörleri Nelerdir? Uçucu madde kullanımı, birçok risk faktörlerini beraberinde getirmektedir. Özellikle 12- 16 yaş arasındaki ergen bireylerde gözlenen merak duygusu, arkadaş grubu eğilimleri, rol model alma, kabul görme isteği, sosyal hayatta ve ailede yaşanan problemler, çekirdek ailede yaşanan kayıplar, olumsuz aile tutumları, düşük sosyo-ekonomik statü ve eğitim düzeyi gibi faktörler, ciddi risk oluşturmaktadır. Çalışma ortamının uçucu madde ile ilişkili olması da çalışanlar açısından önemli bir risk faktörü yaratmaktadır. Etkileri Nelerdir? Yapıştırıcı maddelerin kullanımı, kısa süre içinde öfori (neşe eğilimi) ve halüsinojen (hayal gösterici) gibi keyif veren etkiler yaratmaktadır. Tinerin kullanımı ise kişiler üzerinde sedatif (yatıştırıcı) bir etki yaratmaktadır. Uçucu madde kullanımı, kısa vadede verdiği etkilerin yanı sıra, uzun vadede kalp ve dolaşım sisteminde ciddi tahribatlar yaratmaktadır. Solunum yollarında verdiği hasarla ani ölümlere neden olmaktadır. Merkezi sinir sistemini hedef alan bu maddeler, buna bağlı olarak böbrek yetmezliği ve kalp ritim bozukluğunu gibi hayati sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Bu gibi maddeler, bakkallardan kolayca satın alınıyor ve kolayca kullanılabiliyor.

Toplum ruh sağlığını korumak adına gerek aile içinde gerekse de çevresel olarak bu gibi bağımlılıkların farkında olup gereken tedbirleri uygulamanın anlamı son derece büyüktür. Pandemi normalleşmesinde hepinize sağlıklı günler ve kolaylıklar temenni ediyorum.

Mehmet Kerem Doksat, 16.05.20201

---

---

---

---

---