Mesela bu hezeyana tutulmuş olan bir kişi, kendisi hâriç herkesin aynı kişi olduğunu sanırken, herkesin kötü kişilerce ele geçirildiğini de düşünmektedir.

Bu hastalığa sahip olan kimseler, çevresinde kılık değiştirmiş kişilerce taciz edildiğini paranoya hâline getirmiştir.

Bazen kapıdaki komşu, bazen televizyondaki spiker, bazen de en yakın arkadaş kişiye zarar verecek düşman veya çok sevdiği annesi olabilmektedir.

Yani birey, farklı insanların kimliklerine bürünerek kendisini taciz eden bir kişinin varlığına inanmaktadır. Sendrom ilk kez 1927 yılında, genç bir kadının tiyatroda izlediği aktörün kendisini takip ettiğini iddia etmesiyle ortaya çıkmıştır.

Araştırmalar sonucu tıp tarihine yeni bir hastalık eklenirken, bu hastalığa adını veren ise İtalyan sahne yıldızı Leopoldo Fregoli olmuştur.

 ***

Sahnede sürekli kılık değiştirip onlarca yüze bürünen Leopoldo Fregoli, Guinnes Rekorlar Kitabı’nda en hızlı ve en yaratıcı sanatçı olurken, oyunlarını da genelde tek başına oynamıştır.

 ***

Sözü geçen 27 yaşındaki kadın ise, Leopoldo Fregoli’yi seyrettikte sonra her yerde onu gördüğünü ve kendisini takip ettiğini söylemiş ve sonrasında Fregoli Sendromu teşhisi ilk kez 1927 yılında bu kadına konmuştur.

***

Normal şartlar altında tanıştığımız veya gördüğümüz herkesle ilgili kafamızda bir görüntü, yargı, ipucu oluşur.

 ***

Fregoli Hezeyanı yaşayanlar ise bunları hatırlarken beyindeki limbiko-kortikal sistem olarak bilinen duyguları ve içgüdüleri kontrol eden bölgeyle kuvvetli bir bağ kurmaktadır.

 ***

Bir aşinalık yahut yakınlık duyduğumuz kişilerle iletişim hâlindeyken bu limbiko-kortikal sistem vücutta bazı değişiklikler yaratır. Bu da frontal bölgeyi (alın lobu) uyarır.

 ***

İrade denen şey de bu bölgenin işlevidir zaten.

 ***

Sendromdan mustarip olan kişilerde beynin insan yüzlerini hatırlatan bölgeleriyle temporo-limbik sistem aşırı derecede bağlı duruma geçer. Bunun sonucunda da, bu sistemin vücutta gerçekleştirdiği değişiklikler, gördükleri herkese karşı meydana gelmeye başlar. Bu sebeple bir yanılsamaya (illüzyon) sebep olan beyin herkesi aynı kişi sanmakta ve “böyle hissediyorsam, bu odur” idrakine yol açmakta ve hezeyan ortaya çıkmaktadır.

Capgras Sendromu’yla da benzerliği olan Fregoli Hezeyanı, Capgras Sondromu’na göre daha seyrek görülmektedir.

Capgras Sendromu veya Bozukluğu, 1923 yılında ilk kez Fransız psikiyatr olan Joseph Capgras tarafından tanımlanmış ve ismini de buradan almıştır.

Daha geniş açıdan pek çok kere ele alınmış ve beyinsel bir rahatsızlıktan kaynaklanmadığı, bilinçdışının etkisi olduğu gibi tartışmalar ve teoriler savunulmuştur.

Fregoli Sendromu olan insanlar gördükleri insanların tamamının aslında aynı insan olduğunu düşünür.

Hasta, bu insanın farklı kılıklarda kendisini takip ettiğini, çevresinde dolaştığını ve takip altında olduğunu hisseder.

Bundan büyük rahatsızlık duyar ve rahat hareket edemez.

Sürekli olarak bir tedirginlik ve gerginlik hâli içerisinde bulunur.

Kendisi dışında herkesin gerçek değil de, kopya olduğu hezeyanını taşır. Ona göre, bulunduğu çevredeki insanlar zaman zaman kötü niyetli bazı kişi veya kişiler tarafından canlandırılan kopyaları ile değiştirilmektedir. 

İşte Fregoli Sendromu hayatı zehir eden, hastaları yaşamaktan nefret ettiren, her anı korku ve tedirginlikle geçirmelerine sebep olan, psikiyatrik hastalıkların en sıkıntı olan bir hastalık yahut bozukluktur…

Bazen demansta (Alzheimer) ilk belirti olarak karşımıza çıkar.

***

Tedavide klasik veya yeni nesil antipsikotikler ve Bilişsel Davranışçı Psikoterapi faydalı olur. Ben genellikle pimozid (Nörofren) veya Leponex (klozapin) gibi güçlü antipsikotikleri ve yüksek potensli benzodiyazepinleri tercih ediyorum.

Bu hastaların periyodik beyaz küre sayımı yaptırmaları gerekir.

***

Lorazepam (Ativan), alprazolam (Xanax veya Tafil) bağımlılık riski yüksek olan benzodiyazepinlerdir ama gerekirse yazarız.

Başka psikiyatrik hastalıkları ve bozuklukları paylaşmak üzere…

***

Barış, sevgi ve saygı ile kalın.

Bu arada Ramazan’da oruç tutuyorum diye bahane edip saldırganca davranışlarda bulunmak da akıllıca bir şey değil.

***

Cennet cennet dedikleri

Birkaç köşkle birkaç hûri

İsteyene ver sen onu

Bana seni gerek seni

                         Yûnus Emre

Mehmet Kerem Doksat – Tarabya - 22 Haziran 2017