Dünya genelinde büyük olarak nitelenen bütün ülkelerde hukukun kaynak ve kuralları ile,  toplumsal düzen kuralları geçerli. Yazılı, yazılı olmayan bu kurallar ülkeleri daha yaşanılır, daha uygar kılıyor. Bu kaidelerin tümü halkın mutlu olması için konmuş.

Bu kurallara uyum sağlanması için gerçekleştirilen ilk eğitim evde verilir. Çocukluğumu hatırlıyorum. Annemiz babamız meselâ yere tükürülmemesi, etrafı kirletmememiz gerektiğini bizlere öğütlerlerdi. Bizler de çocuklarımıza aynı telkinlerde bulunmuştuk. Çocuklarımızın da yavrularına aynı eğitimi verdiklerini gözlemliyor ve seviniyorum.

Fakat üzülerek belirtiyorum ki sokağa çıktığımızda, sevincimiz mutsuzluğa dönüşüyor. Yerler sigara izmariti, boş pet, naylon torba, kutu v.s dolu. Etraf evcil hayvan pisliğinden geçilmiyor. Ayakkabılarınızı temiz tutabilmeniz için yürürken slalom yapmanız gerekiyor. Dikkatli olmaz iseniz, insan sever olmayan bazı hayvan severlerin, yavrularına ait toplamadıkları pisliklerine basıp kayabilirsiniz. Hadi atik davrandınız kendinizi kurtardınız; bu kez o güzel kokuları evinize taşıyabilirsiniz.

Dedim ya çocukluğumda yollarımız daha temizdi. Vicdanlarımız da daha temizdi. İnsanlar birbirlerine günaydın derlerdi. Araçlar yayalara yol verirlerdi. Ülkemiz fakirdi, ama insanlarımız mutluydu. Hâli vakti yerinde olan aileler bile tasarrufa uyarlardı. Mahalledeki bekçi amcanın düdük sesi bizler için güvencenin, korunmanın sesi idi.  

Son yıllarda bizlere bir şeyler oldu sevgili dostlar. Karşılıklı sevgiyi, saygıyı öteledik. Kanuna, kurallara uymamaya başladık. Çıkarılan yasaların halkın yararına olduğuna inanmamaya başladık. Hata yapan insanın cezasını yargı yerine halk vermeye başladı. Kolluk kuvvetleri kırmızda geçen, yanlış yere park eden, makas yapan araca; evsel atığını gelişi güzel yere fırlatan yurttaşa ceza kesmiyor. Vatandaş olarak o densizliği yapanı uyarmaya kalktığınızda, başınıza ne iş geleceğini kestiremiyorsunuz. Bir zamanların kovboy filmlerinde gördüğümüz manzaraları yaşar olduk.

Yoksa Ortadoğulu mu olmaya başladık? Öyle ya Orta Doğu’da marifet, kurallara uymamak. Tâbirimi mâzur görün, “çakallık” prim yapıyor. Ama unutmayalım, işte bu tutum yüzünden Orta Doğu’da başarılı olan da yok denecek kadar az.

Tamam kabul ediyorum, coğrafi konum olarak bir Ortadoğu ülkesinin insanlarıyız. Buna karşılık, Mustafa Kemal Atatürk gibi yüzümüzü Batıya çeviren bir liderin de torunlarıyız. O halde?

Norveç atasözü:  “Bir de Atatürk gibi düşün…” diyor. Oralarda bir sorun karşısında tembellik yapan, karamsarlığa kapılan, hatta gaflete düşen insanlara bu atasözü hatırlatılıyormuş.

“Cesur ol… bir de Atatürk gibi düşün…”

Verimli bir hafta diliyorum.

Ali Rıza SAYSEN