TİK BOZUKLUKLARI 2

M. Kerem Doksat      29 Nisan 2017 Cumartesi      2420

Sevgili Mekâncılar

Latah gelen Güneydoğu Asya’da, bir olan anormal bir  anormal davranışlar ani eden bir kişi kaynaklanan hangi bir şok için kullanılan bir grup hastalığın ismidir.

Şaşırdıklarında, etkilenen kişi tipik olarak çığlık atma, küfretme, dans hareketleri ve denetlenemeyen kahkaha atma gibi davranışlara girer ve genellikle çevrelerindeki kişilerin sözlerini veya hareketlerini taklit eder.

Bunlar frontal lob kökenlidir ve tedavileri mümkündür.

tik bozukluğu ile ilgili görsel sonucu

Fiziksel belirtiler: Nabızda artma ve aşırı terlemeyi içerir, ancak açık fizyolojik kaynak belirlenmemiştir.

Latah, tarihî olarak bir hastalıktan ziyade kişisel fark olarak görülen kültüre özgü bir sendromdur. 

Benzer şartlar diğer kültürler ve bölgelerde kaydedilmiştir. Mesela, sözde Maine “atla” tarzındadır, kadınlarda Ainu halkının Japonya Sibirya’daki kolunda görülür.

Miryachit ve Filipinliler ve Tay halklarında görüldüğü sıktır.

Latah’ın en erken atıf yaptığı şey, JR Logan’ın, Melaka’dan Naning’e yolculuk yaptığı 1849’dan günümüze ait dergileridir. 

Bu sadece muhtemel bir referans olsa da, 1860’larda Latah, Malay ve Java'da açıkça tanımlanmıştır. 

İlk başta sadece "beyin sevgisi" olarak görülen bu dönemde Latah hakkında çok az şey anlaşıldı. 

O’Brien'in 1880'lerin ortalarından notları, kaydettiğimiz Latah hakkında ilk bilgileri toplamıştır. 

Latah'ın kadınlarda erkeklerden daha sık görüldüğünü ve gençlerin daha genç, kadınlardan daha olgunlaştığını gözlemledi. 

Avrupalı yolcuların orijinal hesaplarından birçoğundan, Latah'ın etkilenen demografik nüfusta veya semptomlarda fazla değişmediği görülüyor. 

İngiliz sömürgeci yönetici Frank Swettenham, Latah hakkında Malay (1895) eskizleri adlı makalesinde bahsetti.

Swettenham iki polis açıklamaktadır Ambron Adası şartı ile etkilenen 1874 yılında Selangor’de mevzilenmiş kendi meslekdaşları tarafından şakalar kurbanı yapılmıştır.

Latah kültüre bağlı sendrom olarak “Dissosiyatif Bozukluk” bölümünde dâhil edildi. 

Latah’ı sıklıkla ekopraksi, ekolali, emir itaat ve dissosiyatif veya trans hâli gibi davranan âni korkuya karşı aşırı duyarlılık olarak tanımlamıştır.

Latah’ın bulunduğu başka kültürlerden bahsediyor ancak Malezya'da orta yaşlı kadınlarda daha sık görülüyor. 

Daha önce tanınmış kültür bağlı sendromların kısaltılmış listesinin Dissosiyatif Bozukluklar olarak adlandırıldığı bir hastalıktır. 

Kültürel kimlik, açıklama ve değerlendirme biçimini içeren daha genel bir tartışma eklenmiştir.

Latah’tan birkaç kez bahseden Naked Lunch “reklam ve halkla uyarılan ahlak modern iklimlendirme programları kapsamında modern kitle insanın bir parodi” diye bahseder.

Eric Mottram göre. Burroughs, Latah'lıyı kendiliğinden oluşturmaktan  ziyade zorla uyarılmış olmanın yanı sıra ekopraksi ile ilişkili  olarak nitelendirdi. 

Latah, Burroughs’un 1963 tarihli "the Yage Letters” isimli romanından da bahsetmektedir.

Latah insanları farklı biçimde etkileyebilir: Birisi latah döneminde çok güçlü veya hafif bir tepki gösterebilir. 

Latah'ın her örneği zamanla kazanılmıştı. Ezici bir miktarda etkilenen, orta-yaşlı-yaşlı kadınlar latahlı doğmamıştır. 

Genellikle menopoz zamanında görülür. 

Malay ve Java’nın üst sosyal statülerinde, daha düşük sosyal sınıflara ait olanlardan daha cevaplarını bastırma eğiliminde olduklarını ileri süren bir Latah eksikliği vardır. 

Bir latah atağı, bir çeşit ürkütmeden sonra ortaya çıkar (bastırma, bağırma, düşen bir şey). 

Bir bölüm boyunca, bir latah kişi bunları müstehcenliğine bağlamaya başlayacak, çevrelerindekilerin veya hatta TV’lerdeki kişilerin sözlerini veya hareketlerini taklit edecek ve kendilerine verilen komutlara ne kadar çirkin veya kültürel normlara karşı geleceğine itaat edecektir. 

Latah’lı kişiler belirli çocukluk gelişim evrelerine özgü davranışları andıran hareketler yapar.

Kişi, bölüm boyunca herhangi bir şey hatırlamıyor olabilir (amnezi).

 

Muhtemel Sebepler

Latah’ın başlangıcı sıklıkla stresle ilişkilidir. 2001'de Tanner ve Chamberland tarafından yapılan bir araştırmada önemli sayıda araştırmacı katılımcı, latah hâline gelmeden hemen önce bir hayat stres faktörü (bir çocuk veya kocanın ölen gibi) yaşadı. 

Buna ek olarak, birçok araştırma çalışmasından çok sayıda katılımcı, rüyaların latah başlamasından hemen önce olduğunu bildirmiştir. Bu rüyaların genellikle onlara cinsel bir unsuru vardı, çoğunlukla penisler veya büyümüş penisler vardır. 

Tanner ve Chamberland'a göre bu rüyalar, varyasyona rağmen belirli bir anatomik alanda bir çeşit işlev bozukluğuna işaret ediyor. Bunu daha fazla araştırmak, latahın nedeni ve / veya tedavisi konusunda daha fazla bilgi sağlayabilir.

Osborne (2001) Latah’ın boğucu bir kültürde muhtemel bir duygusal çıkış olduğunu belirtmektedir.

Winzeler, Latah'ın kadınlar için erkeklerinkinden daha az düşmanca olduğuna ve kadınların aslında toplumda daha fazla özgürlüğe sahip olduğuna inanmaktadır; çünkü erkekler olduğu kadar sıkı standartlara sahip değildirler. 

Erkeklerde yaşlandıkça kadınlar daha az olurken kişisel hassasiyet ve zekâya daha fazla maruz kaldıklarını savunuyor. Bu nedenle, kadınlar latah davranışına girmek için daha fazla özgürlük isterlerken, erkekler bunu yapmaz. 

Kadınlar daha az olurken kişisel haysiyet ve zekâlılıkla daha fazla ilgilidirler. Bu nedenle, kadınlar latah davranışına girmek için daha fazla özgürlük isterlerken, erkekler bunu yapmaz.

Malezya Cevabı

Malezya'ya neden kadınların latah’tan daha çok acı çektiğini düşündükleri sorulduğunda, kadınların daha az “semangat” veya ruhsal madde bulunduğuna dair kültürel bir açıklama ile cevap verdiler. 

Bu ayrıca, daha düşük statüye sahip kişilerde daha yüksek latah görülmesi görülme sıklığını açıklar, zira bunlar, istismara karşı diğerlerine göre daha savunmasızdır. Malay ayrıca, kadınların âdet görme yoluyla erkeklerinkinden daha fazla kan kaybederek daha duyarlı olduğuna inanıyorlar. Bazı Malaykılar, bir çocuğun aşırı gıdıklanması durumunda onları hayatta latah’a yatkın hâle getireceğine inanıyorlar.

Böyle hastaların bir kısmı temaruz (simülasyon) yapar.

Böyle yüzlerce hasta gördüm. Bazıları komadayım diye gelirlerdi ama yaptıkları beni ve mesai arkadaşlarımı kandırmaya yönelikti.

Tedavide duygudurum dengeleyicileri, klonazepam (Rivotril) gibi benzodiyazepinler kullanılır.

Ativan’dan (lorazepam) kaçınmak gerekir çünkü bağımlılık riski yüksektir.

Diyarbakır’da askerken dört erde ve hastanenin terzisinde bunları görmüş ve Nöro-Psikiyaytri Arşivi’nde yayımlamıştık.

Sevgi, dayanışma sağduyu hepimiz için gerekli.

Mehmet Kerem Doksat – Tarabya – 29 Nisan 2017

Paylaş Paylaş
Yeni Eklenen Yazılar

AĞRISIZ YAŞAMAK

Ağrı, vücut dokusuna zarar veren veya verebilme potansiyelindeki uyaranlara bağlı olarak ortaya çıkan, vücudun belli bir...

KÜRT SORUNU

25. 11. 2006'da memleketimizin önde gelen terör uzmanlarından Ercan Çitlioğlu'nun dâvetlisi olarak Bahçeşehir Üniversite...

KOSOVA'NIN BAĞIMSIZLIĞI VE PANDORA'NIN KUTUSU

Biraz önce Kosova'nın bağımsızlığı ilân edildi ve Pandora'nın Kutusu açıldı!Bir Türk ve Müslüman olarak sevinemiyorum. S...

SERDAR AKİNAN'IN PEK DE KATILMADIĞIM YAZISI'

Akşam Gazetesi'nin yazarlarından ve televizyoncu Serdar Akinan bu sefer altına imza atmayacağım, atamayacağım, bir öncek...

İZMİRDE İTİBARINI TAZELEYEN BİR MEKAN ALTINKAPI

İzmir Hilton Oteli'nde ve Altınkapı Restoran'da başımıza gelenleri yazmıştım. Biraz evvel Sayın Cüneyt Altınkapı aradı...

 
Web Tasarım Sapka.org   ©