TÜRK GERİATRİ DERNEĞİ

1 EKİM ULUSLARARASI YAŞLILAR GÜNÜ BASIN BİLDİRİSİ

Ancak çok erken dönemlerden itibâren sağlıklı bir hayat sürdürüldüğünde SAĞLIKLI YAŞLANMA’dan söz edilebilir!

Sağlıklı yaşlanma için nesiller arası dayanışma ÖNEMLİDİR!

Yaşlılık dünyâda hızla önem kazanan bir yaş dönemi olarak kabûl edilmektedir.

Dünyâda doğuşta beklenen hayat süresi 2010-2015 dönemi tahminlerine göre69 yıldır. Bu değerin en yüksek olduğu ülkeler arasında ilk 3 sırayı Japonya (83.7yıl), Avustralya (82.1 yıl), İtalya (82 yıl) almıştır. Buna karşın Mozambik (51 yıl),Afganistan (49.3 yıl) ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti (48.9 yıl) bu değerin endüşük olduğu üç ülkedir. Ülkemizde doğuşta beklenen hayat süresinin 74.6yıl olduğu bilinmektedir. Doğuşta beklenen hayat süresinin Türkiye’de2045-2050 yıllarında 78.5 yıl olacağı tahmin edilmektedir.¹

Dünyâdaki eşitsizlikleri gözeten bir yaklaşımla yaşlılık kimileri tarafından bir“ayrıcalık” olarak kabûl edilmektedir. Doğuşta beklenen hayat süreleri ve yaşamın niteliğine dâir veriler incelendiğinde yaşlılığın “ayrıcalık” olduğu kabûlünün doğru bir kabûl olduğu düşünülmektedir.

Yaşlılık döneminin kendine özgü sorunları bulunmaktadır. Bu sorunlara ilişkin kimi tesbitler ve ilgili öneriler aşağıda sıralanmıştır:²

1. Kadınlar erkeklere göre daha uzun yaşamaktadır. Ancak, kadınlar ve erkekler arasındaki bu fark gün geçtikçe kapanmaktadır. Avrupa bölgesi için örnek verilecek olursa, İzlanda’da fark 3 yıl civarındadır. Farkın kapanmasında önemli etkenin hayat tarzı değişiklikleri (riskli hayat davranışları) olduğu düşünülmektedir.

2. Kırsal ve kentsel bölgelerde yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki yüzdesi farklıdır. Hizmetlerin bu farkı gözeten şekilde olması uygun olur.

3. Dünyâda var olan eşitsizliklerden yaşlı nüfus etkilenmektedir.

4. Yaşlılık döneminde sağlık sorunları hızla artmaktadır. Özellikle fakir yaşlıların bu sorunlarla baş edebilmesi daha da zor olmaktadır. Sağlık hizmetlerine eşit bir şekilde ulaşım sağlanmalıdır.

5. Yaşlılık döneminde bireylerin hayat kalitesi de gerilemektedir.

6. Bakıma ihtiyaç duyan yaşlılara “informal” (resmî olmayan) bakımı çoğunlukla âile bireyleri vermektedir. Ancak, bu hizmeti sunanların çoğunluğu kadınlardır. Yaşlı bakımı konusunda profesyonel bir yaklaşım önemlidir.

7. Riskli davranışlardan uzaklaşma ve sağlıklı hayat davranışlarını benimseme her yaş dönemi için tavsiye edilmektedir. Meselâ, sigara içen yaşlıların sigara içmeyi bırakması hayat kalitesini ve (eğer alıyorsa) tedavi başarısını artırmaktadır. Öne çıkan sağlıklı hayat davranışları arasında sağlıklı beslenmek, sigara içmemek, bedensel faâliyet yapmak, düzenli ve yeterli uyku uyumak yer almaktadır. Bu davranışların aslında çocukluk ve gençlik dönemlerinden itibâren kazanılması daha değerlidir.

Birleşmiş Milletler tarafından 2012 yılı “nesiller arası dayanışma yılı” olarak ilân edilmiştir.^3,4 Bu yaklaşımın öne sürdüğü konular arasında yaşlılık döneminde de çalışmayı sürdürme, toplumsallaşma, bağımsız yaşama yer almaktadır.

Her bir başlıkla ilgili sayısız tavsiyeler sunulabilir, ancak temelde bu yaklaşımın insan onurunu önceleyen, yaşlılık döneminde de eşitsizliklerin yok edilmesini savunan, doğumdan itibâren sağlığın bütün belirleyenlerini gözeten bütünsel bir yaklaşımı öne çıkardığı unutulmamalıdır. Ancak doğru müdahalelerin bireylerin sağlığını koruma ve geliştirmeye katkı sağladığı bilinmektedir.⁵

1 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13140. 29.9.2012.

2 Yaşlılığa dâir bazı gerçekler. http://www.geriatri.org.tr/sorulariniza_yanitlar.php?pg=yaslinufus#content.

29.9.2012.

3 http://europa.eu/ey2012/ey2012main.jsp?catId=971. 29.9.2012.

4 http://www.unece.org/fileadmin/DAM/pau/ggp/publications/Active_ageing/utive-summary.pdf.

29.9.2012.

5 http://www.unece.org/fileadmin/DAM/pau/ggp/publications/Active_ageing/Chapter-5.pdf. 29.9.2012