YÜZ YÜZE EĞİTİM VE AKUT STRES BOZUKLUĞU

M. Kerem Doksat

10 Ekim 2021 Pazar

931

Sevgili Mekâncılar.

En başta şunu belirtmek isterim ki ben bunca yıllık bir öğretim üyesi olarak, eğitimin mutlaka yüz yüze yapılmasından yanayım. En son olarak Yüksek Öğretimin de açılmasıyla birlikte, 2021-2022 Eğitim ve Öğretim Döneminde yüz yüze-hibrid eğitime başlamış durumdayız. Yaz mevsiminden itibaren bu süreye kadar geçen dönemde, gerek sosyal medya üzerinden gerekse de kulaktan kulağa olacak şekilde birçok misinformasyon (hatalı bilgilendirme) ve felaket senaryoları gündeme geldi. Günlük klinik psikiyatri pratiğimize bunların ruhsal yansımaları kuşkusuz ki oldu. Şimdi size bundan bahsetmek istiyorum. Şunu akılda bulundurmalıyız ki, başından ağır örseleyici bir olay geçmiş olanların %14-33’de akut stres bozukluğu gelişebilir. Covid-19 salgını sebebiyle çok yakınını kaybetmiş olan veya onların ağır hastalığına şahit olan yüzlerce insan var.

İşte başta bu kişiler olmak üzere, öncesinde zaten kaygı bozukluğu ve/veya obsesif kompulsif bozukluğu olan kişilerde, eğitim ve öğretimin de başlamış olması sebebiyle Akut Stres Bozukluğu belirtilerinde ciddi artış olmuştur. Akut Stres Bozukluğu tipik bir Psikiyatrik Bozukluktur. Belirtileri aşağıdaki gibidir: Doğa olayları veya insanların yol açtığı yıkımlar, ağır bir hastalık tanısı alma, askeri çatışma ve savaş, saldırıya uğrama (cinsel, bedensel saldırı, soyulma), kaçırılma, Rehin alınma, terörist saldırı, işkence görme, savaş tutsağı olma, büyük araba kazaları gibi varoluş üzerine ağır tehdit yaratma ihtimali olan durumlarda kişilerde şu belirtileri ortaya çıkar:

I-İstemdışı belirtiler: 1.Örseleyici olayların tekrarlayıcı, istemsiz gelen sıkıntı veren anıları. 2.İçerik olarak ve/veya duygulanım olarak örseleyici olaylarla ilişkili tekrarlayan ve sıkıntı veren düşler. 3.Kişinin örseleyici olaylar yeniden oluyormuş gibi hissettiği veya davrandığı çözülme (dissosiasyon) tepkileri 4.Örseleyici olayları simgeleyen veya çağrıştıran iç veya dış uyaranlara tepki olarak yoğun veya uzun süreli ruhsal sıkıntı yaşama veya fizyolojik tepkiler gösterme.

II-Olumsuz Duygudurum 5.Sürekli bir biçimde olumlu duygular yaşayamama.

III-Çözülme (dissosiasyon) belirtileri 6.Kişinin çevresindekilerle veya kendisiyle ilgili olarak değişmiş bir gerçeklik duyumu. 7.Örseleyici olayların önemli bir yönünü hatırlayamama (dissosiyatif amnezi).

IV-Kaçınma belirtileri 8.Örseleyici olaylarla ilgili veya yakından ilişkili sıkıntı veren anılar, düşünceler veya duygulardan uzak durma çabaları. 9. Örseleyici olaylarla ilgili veya yakından ilişkili sıkıntı veren anılar, düşünceler veya duyguları çağrıştıran dış hatırlatıcı faktörlerden(insanlar, yerler, konuşma ve etkinlikler vb.) uzak durma çabaları.

V-Uyarılma belirtileri 10.Uyku bozukluğu (uykuya dalma veya sürdürmekte güçlük veya dingin olmayan bir uyku uyuma). 11.Kışkırtma olmadığı halde veya çok az bir kışkırtmada kızgın davranışlar ve öfke patlamaları. 12.Her an tetikte olma 13.Odaklanma güçlükleri 14. Abartılı irkilme tepkisi gösterme

Bu doğrultuda, okula gitme davranışından kaçınmalara çok sık rastlar olduk. Aile bireylerinde özellike bu doğrultuda evhamı olan kişilerin varlığı durumunda, bu davranışın daha da arttığını gözlemlemekteyiz. Akut stres bozukluğu tedavisini şu şekilde yürütüyoruz: Hipnoterapi eşliğinde veya yalın olarak bilişsel davranışçı yöntemler, gerektirdiği takdirde kaygıyı tedavi edici niteliği olan antidepresan ajanlar, psiko-eğitim.

Kuşkusuz ki, yüz yüze eğitimin yerini hiçbir başka yöntem tutamaz. Ancak fiziksel ve ruhsal sağlık her şeyin üzerindedir. Maske, mesafe, hijyen ve aşılanma tedbirlerine uymak kaydıyla, ruh ve beden sağlığımızın yerinde olarak, yüz yüze eğitime devam edebilmek en büyük arzumuzdur. Lütfen, bu belirtiler veya diğer kaygı belirtileri mevcutsa, özellikle kaçınma davranışı söz konusu ise, ruh sağlığı uzmanından profesyonelce yardım alınız.

Bizim üniversitemiz de yarın açılıyor. Öğrencilerimize kavuşmayı heyecanla bekliyoruz.

Herkese sağlık dolu günler diliyorum. Keyifli bir Pazar günü dileğiyle…

Prof. Dr. Mehmet Kerem Doksat, 10.10.2021

---

---

---

---

---